Ένα από τα πιο συνηθισμένα αυτοάνοσα είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Πρόκειται για ένα χρόνιο νόσημα που προκαλεί φλεγμονή στις αρθρώσεις.
Τα πιο συχνά συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι ο πόνος, το οίδημα και η ερυθρότητα στις αρθρώσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό σύμπτωμα - το οποίο όμως παρατηρείται και σε άλλες παθήσεις των αρθρώσεων - είναι η πρωινή δυσκαμψία.
Πολλές φορές, συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως κόπωση, απώλεια βάρους, ανορεξία και πυρετός.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να εξελιχθεί βαθμιαία ή να έχει ραγδαία εξέλιξη και σχεδόν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πλήττει παραπάνω από μια αρθρώσεις. Εάν δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παραμορφώσεις στις αρθρώσεις, μέχρι και αναπηρία.
Σοβαρές βλάβες σε διάφορα όργανα
Εκτός από τις αρθρώσεις, η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να προσβάλλει και άλλα όργανα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις συνδέεται με αναιμία, ευερεθιστότητα, οζίδια και φλεγμονή στους οφθαλμούς. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις η φλεγμονή μπορεί να εμφανιστεί στους πνεύμονες και την καρδιά με τη μορφή πλευρίτιδας ή περικαρδίτιδας.
Εάν η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι χρόνια, μπορεί να αναπτυχθεί ρευματοειδής αγγειίτιδα, δηλαδή φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων. Ευτυχώς, αυτή η πάθηση πλήττει μόνο το 1% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Η νόσος εμφανίζεται περίπου στο 1% του πληθυσμού. Οι γυναίκες παρουσιάζουν την πάθηση 3 φορές συχνότερα από τους άνδρες.
Κυρίως προσβάλλονται οι ηλικίες μεταξύ 30 και 55 ετών. Όμως, μπορεί να χτυπήσει ανθρώπους κάθε ηλικίας, ακόμη και παιδιά.
Οι αιτίες
Στην εμφάνιση της νόσου συμβάλουν γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί παράγοντες. Δυστυχώς, οι ακριβείς αιτίες που προκαλούν την ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν είναι γνωστές, αλλά είναι γνωστός ο μηχανισμός ανάπτυξης της νόσου.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως όταν μιλάμε για γενετικούς παράγοντες δεν σημαίνει πως εάν οι γονείς έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα, θα νοσήσουν απαραίτητα και τα παιδιά τους. Ασφαλώς η γενετική προδιάθεση δημιουργεί ένα υπόβαθρο και αυξάνει τις πιθανότητες, αλλά υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο.
Για παράδειγμα έχει αποδειχθεί πως κάποιες βλαβερές συνήθειες όπως το κάπνισμα, ο αλκοολισμός και η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας κόκκινου κρέατος αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Ως αυτοάνοσο νόσημα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα συνδέεται με το ανοσοποιητικό σύστημα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ο οργανισμός θεωρεί ξένα τα κύτταρα των αρθρώσεων και προσπαθεί να τα καταστρέψει, με αποτέλεσμα να δημιουργείται φλεγμονή.
Αρκετές έρευνες έχουν αναδείξει το στρες ως μια από τις αιτίες που παρουσιάζονται δυσλειτουργίες στο ανοσοποιητικό σύστημα. Ακόμη μπορεί να συμβάλουν διάφοροι ιοί, μικρόβια, κ.λπ., ιδίως εάν δεν είναι καλή η εντερική λειτουργία.
Το γεγονός ότι η νόσος πλήττει περισσότερο τις γυναίκες οδηγεί στο συμπέρασμα ότι συνδέεται με κάποιες αναπαραγωγικές ορμόνες. Όταν μία γυναίκα φτάνει στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, αυτές οι ορμόνες μειώνονται, επηρεάζοντας τις αρθρώσεις.
Οι επιστήμονες πιθανολογούν ότι αρκετές φορές η ρευματοειδής αρθρίτιδα προκαλείται από έναν συνδυασμό αυτών των παραγόντων.
Δεν είναι πάντοτε λύση τα φάρμακα
Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί μια θεραπεία που να εξαλείφει πλήρως τη νόσο. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας επικεντρώνεται αφενός στην ανακούφιση από τον πόνο και αφετέρου στο να προλάβει τις σοβαρές καταστροφές στις αρθρώσεις.
Τα πιο διαδεδομένα φάρμακα που δίνονται για αυτές τις περιπτώσεις είναι τα παυσίπονα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, η κορτιζόνη, τα συνθετικά τροποποιητικά της νόσου φάρμακα και τα βιολογικά τροποποιητικά φάρμακα.
Οι παρενέργειες των παυσίπονων, της κορτιζόνης και των φαρμάκων που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση είναι πολλές. Πρώτα – πρώτα δημιουργούν πρόβλημα στο στομάχι και στο συκώτι, μιας και πρόκειται για πολύ βαριά φάρμακα. Σε ορισμένες, δε, περιπτώσεις τα αποτελέσματα τους είναι πενιχρά, ιδίως εάν η νόσος έχει προχωρήσει αρκετά.
Τα συνθετικά τροποποιητικά της νόσου φάρμακα καταστέλλουν τους μηχανισμούς της φλεγμονής και αναστέλλουν την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, γι’ αυτό αποκαλούνται νοσοτροποποιητικά. Ωστόσο, πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου το 25% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία με συνθετικά τροποποιητικά της νόσου φάρμακα. Σε αυτό το ποσοστό θα πρέπει να προσθέσουμε ένα επιπλέον 20% των ασθενών που διακόπτουν τη θεραπεία με συνθετικά τροποποιητικά λόγω της εμφάνισης παρενεργειών.
Για τις περιπτώσεις που δεν φέρνουν αποτέλεσμα τα συνθετικά τροποποιητικά, χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα βιολογικά τροποποιητικά φάρμακα, δηλαδή αντισώματα που διοχετεύονται στον οργανισμό για να καταστείλουν τους μηχανισμούς ανάπτυξης της νόσου. Ωστόσο, επειδή οι βιολογικές θεραπείες τροποποιούν τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος, δεν θα πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με ενεργές λοιμώξεις.
Εναλλακτικοί τρόποι αντιμετώπισης της νόσου
Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της νόσου έχει πολύ μεγάλη σημασία η έγκαιρη διάγνωση. Αυτή συνήθως γίνεται από την συνολική κλινική εικόνα του ασθενούς, σε συνδυασμό με κάποιες εξειδικευμένες εξετάσεις.
Επειδή η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, απαιτείται μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση.
Η σημασία που έχει αυτού του είδους η αντιμετώπιση, ενισχύεται από το γεγονός ότι δεν έχει βρεθεί μια συγκεκριμένη θεραπεία που να θεραπεύει εντελώς την ασθένεια. Όπως προαναφέραμε, όλα τα φάρμακα στοχεύουν στην ανακούφιση και τον περιορισμό των βλαβών, αλλά δεν μπορούν να εξαλείψουν την νόσο.
H εναλλακτική ιατρική μπορεί να προσφέρει μια ολιστική απάντηση στην ασθένεια.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι εναλλακτικές θεραπευτικές μέθοδοι δεν κάνουν θαύματα, ούτε μπορούν να θεραπεύσουν την ρευματοειδή αρθρίτιδα με ένα μαγικό ραβδί. H βασική προϋπόθεση για να υπάρχει επιτυχία, είναι η ενεργός συμμετοχή του ίδιου του ασθενή.
Για την μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων, μπορούν να αξιοποιηθούν παράλληλα η συμβατική ιατρική και η εναλλακτική.
Η φυσικοπαθητική
Η φυσικοπαθητική είναι μια ολοκληρωμένη εναλλακτική προσέγγιση για την θεραπεία πολλών ασθενειών. Σε αντίθεση με τη συμβατική ιατρική που αντιμετωπίζει τα συμπτώματα, η φυσικοπαθητική εστιάζει στις βαθύτερες αιτίες. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μια πάθηση των αρθρώσεων, αλλά ως μια πολυπαραγοντική νόσος όπως συμβαίνει με όλα τα αυτοάνοσα.
Ο βασικός στόχος της φυσικοπαθητικής είναι η εκπαίδευση του ασθενή σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής. Η θεραπευτική χρήση της διατροφής είναι γνωστή από την αρχαία Ελλάδα και άλλους αρχαίους πολιτισμούς.
Ορισμένες διατροφικές αλλαγές μπορούν να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η κακή εντερική υγεία είναι ένας παράγοντας που μπορεί να αποσυντονίσει το ανοσοποιητικό σύστημα.
O φυσικοπαθητικός μπορεί να χρησιμοποιεί συμπληρωματικά και άλλες μεθόδους όπως το θεραπευτικό μασάζ, ο βελονισμός, ο βιοσυντονισμός και τα ανθοϊάματα.
Ο βελονισμός
Η πιο διαδεδομένη εναλλακτική μέθοδος για την αντιμετώπιση του πόνου και της φλεγμονής της ρευματοειδούς αρθρίτιδας είναι ο βελονισμός.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μεμονωμένα ως μια συνολική θεραπεία, είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες για να περιορίσει τον πόνο και την φλεγμονή.
Ο βελονισμός έλκει την καταγωγή του από την Κινέζικη παραδοσιακή ιατρική και βασίζεται στην τοποθέτηση βελονών σε διάφορα σημεία του σώματος.
Βασικός στόχος του βελονισμού είναι να επανορθώσει ανισορροπίες στη ροή της ενέργειας (τσι), μέσω της διέγερσης συγκεκριμένων περιοχών (σημεία βελονισμού), τα οποία συνδέονται με κανάλια που αποκαλούνται μεσημβρινοί.
Κάντε μασάζ
Το μασάζ και η χειροπρακτική συνίστανται για πάρα πολλά μυοσκελετικά προβλήματα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση μπορούν να μειώσουν τον πόνο και την φλεγμονή, αλλά και να αποκαταστήσουν την ελαστικότητα των αρθρώσεων. Βεβαίως, μην περιμένετε θαύματα, καθώς η χειροπρακτική δρα συμπληρωματικά με άλλες θεραπείες.
Συνδυαστικά με το μασάζ υπάρχει η αρωματοθεραπεία. Τα αιθέρια έλαια των φυτών είναι γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες εδώ και χιλιετίες.
Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται η θεραπευτική μέθοδος της βιοανάδρασης. Η εν λόγω θεραπεία βασίζεται στην αξιοποίηση των ηλεκτρομαγνητικών ταλαντώσεων που έχει το σώμα για θεραπευτικούς σκοπούς.
Ισορροπία μυαλού - σώματος
Αρκετές έρευνες έχουν επιβεβαιώσει ότι διάφορες τεχνικές χαλάρωσης και διαλογισμού μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά με άλλες θεραπείες.
Ορισμένοι τύποι άσκησης του μυαλού και του σώματος όπως η γιόγκα, το τσι γκονγκ και το τάι τσι τσουάν βοηθάνε στην ανακούφιση από τον πόνο και ταυτόχρονα βελτιώνουν τη δύναμη και την ευελιξία.
Για τα οφέλη που έχει η γιόγκα έχουμε γράψει αρκετές φορές. Ο θεραπευτής της γιόγκα μπορεί να σχεδιάσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα με θεραπευτικές ασκήσεις γιόγκα. Το πιο σημαντικό στοιχείο της θεραπευτικής γιόγκα, όσο και αν σας φαίνεται παράξενο, είναι η αναπνοή. Η εισπνοή επιδρά στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα και η εκπνοή στο παρασυμπαθητικό, επιφέροντας ηρεμία και ισορροπία. Δηλαδή, ένα βασικό προτέρημα της γιόγκα είναι ότι εκτός από την βελτίωση του σώματος, καταπολεμά το στρες το οποίο συνδέεται με όλα τα αυτοάνοσα.
Το τσι γκονγκ είναι ένα ολιστικό σύστημα πνευματικότητας, άσκησης, κίνησης και πολεμικών τεχνών, το οποίο έχει ρίζες στην Κίνα. Η συγκεκριμένη πρακτική βοηθάει στην αποκατάσταση της ζωτικής ενέργειας (τσι).
Το τάι τσι τσουάν είναι μια ακόμη παραδοσιακή κινεζική πολεμική τέχνη που συνδυάζει τον δυναμικό διαλογισμό, την άσκηση και την πάλη. Βασίζεται στον έλεγχο της εσωτερικής ενέργειας, σύμφωνα με τις αρχές του Τάο.
Πηγές/βιβλιογραφία:
- Andrianakos A, Kontelis L, Karamitsos D, Aslanidis S, Georgountzos A, Kaziolas G, et al. Prevalence of symptomatic knee, hand and hip osteoarthritis in the general of Greece. The ESORDIG Study. Journal of Rheumatology 2006, 33:2507-2514.
-Jawaheer D, Seldin MF, Amos CI, et al. Screening the genome for rheumatoid arthritis susceptibility genes: a replication study and combined analysis of 512 multicase families. Arthritis Rheum. 2003;48:906–16.
-Maini RN, Feldmann M. Immunopathogenesis of rheumatoid arthritis. In: Isenberg DA, Maddison PJ, Woo P, Glass D, Breedveld FC, editors. Oxford Textbook of Rheumatology. 3. Oxford: Oxford University Press; 2004. pp. 677–97.
-Κερασίνα Παπαστεργίου και Μαρία Λαβδανίτη. Η χρήση του βελονισμού ως εναλλακτική μέθοδος θεραπείας σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Περιεγχειρητική Νοσηλευτική :2016, τόμος 5, τεύχος 2.
-The Arthritis Foundation's Guide To Alternative Therapies, Judith Horstman, William J. Arnold,
