Η Αγιουρβέδα είναι ένα ολιστικό σύστημα θεραπείας που έχει ινδική προέλευση. Θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε χωρίς ίχνος υπερβολής ως επιστήμη της ευεξίας ή της μακροζωίας.
Κυριολεκτικά, η λέξη «Αγιου» (Ayu) σημαίνει όλες οι πλευρές της ζωής από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, υγεία, ζωή, ενώ η λέξη «Βέδα» (Veda) σημαίνει γνώση, μάθηση, επιστήμη. Από αυτές τις δύο λέξεις προκύπτει η Αγιουβέρδα, δηλαδή η «επιστήμη της ζωής».
Σε παλαιότερο άρθρο μας έχουμε περιγράψει, όσο πιο συνοπτικά γίνεται, τις βασικές αρχές της Αγιουβέρδα, αυτού του παραδοσιακού συστήματος φυσικής ιατρικής που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως ένα ενιαίο σύνολο σώματος, πνεύματος και ψυχής και σώματος. Ως ένα ολιστικό σύστημα, η Αγιουβέρδα επικεντρώνεται στη θεραπεία της αιτίας και όχι του συμπτώματος.
Πριν αναζητήσετε την αιτία μιας δυσλειτουργίας και τους κατάλληλους τρόπους για να αποκαταστήσετε την ισορροπία, θα πρέπει να γνωρίζετε τι «τύπος» είστε.
Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από τον άλλο. Έχει σημασία να κατανοήσετε τη δική σας μοναδική φύση, γιατί μόνο έτσι θα αρχίσετε να καταλαβαίνετε πώς αλληλεπιδράτε με το περιβάλλον σας, ποιες είναι οι ανάγκες σας και τι πρέπει να κάνετε για να επανέλθετε σε ισορροπία.
Τα τρία Doshas
Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι μια μικρογραφία του σύμπαντος. Δηλαδή, το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τα ίδια στοιχεία με το σύμπαν (με διαφορετική μορφή). Τα πέντε αυτά στοιχεία είναι η Γη, το Νερό, η φωτιά, ο αέρας και ο αιθέρας.
Οι συνδυασμοί αυτών των στοιχείων καθορίζουν τα τρία Doshas, που αποκαλούνται Vata, Pitta, και Kapha.
Στα ελληνικά, τα Doshas μεταφράζονται ως Αγιουβερδική ιδιοσυγκρασία, με την έννοια του χαρακτήρα, του σωματότυπου, των συναισθημάτων, κ.λπ. Επί της ουσίας πρόκειται για τρεις διαφορετικές δυνάμεις που ελέγχουν όλες τις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες.
Σε τελική ανάλυση, το Pitta είναι ο μεταβολισμός μας, το Kapha είναι όλα τα κύτταρα μας και το Vata είναι η κίνηση που φέρνει τη ζωή. Χωρίς τις τρεις ενέργειες, απλά δεν θα μπορούσαμε να υπάρχουμε.
Κάθε άνθρωπος αποτελείται από έναν μοναδικό συνδυασμό αυτών των τριών δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια της ζωής, η αναλογία καθενός από τα τρία Doshas επηρεάζεται από το περιβάλλον, τη διατροφή, την ηλικία και πολλούς άλλους παράγοντες.
KAPHA
Είναι μια δύναμη που αποτελείται από τα στοιχεία της γης και του νερού που βρίσκονται σε ισορροπία μεταξύ τους.
Οι τύποι Kapha είναι ήρεμοι και σταθεροί. Ακολουθούν έναν μεθοδικό τρόπο σε ότι καταπιάνονται και προτιμούν μια ρουτίνα στην ζωή τους.
Αυτή η τάση του εφησυχασμού τους κάνει ορισμένες φορές να αρνούνται να αλλάξουν ακόμα και όταν πρέπει.
Ο μεταβολισμός τους είναι αργός και έχουν την τάση να παίρνουν εύκολα κιλά.
Το υψηλό Kapha προκαλεί βλεννώδεις συγκεντρώσεις στη ρινική κοιλότητα, στους πνεύμονες και στο παχύ έντερο. Επίσης, οι τύποι αυτοί είναι πεισματάρηδες στο μυαλό.
PITTA
Είναι μια δύναμη που αποτελείται από την αλληλεπίδραση της φωτιάς και του νερού που αντιπροσωπεύουν την μεταμόρφωση.
Οι τύποι Pitta έχουν ένταση και πάθος λόγω της φωτιάς. Είναι γεννημένοι ηγέτες και αποκτούν εύκολα νέες δεξιότητες.
Ο σωματότυπος τους είναι μεσαίος, έχουν μυική μάζα, αυξημένο μεταβολισμό και καλή πέψη. Εάν αργήσουν να φάνε τους βγαίνει έντονος θυμός.
Συνήθως υποφέρουν από φλεγμονές, εξανθήματα, ακμή, έλκη στο στομάχι και διάφορα ηπατικά προβλήματα.
Αυτοί οι τύποι θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν την καταστρεπτική τους δύναμη και να τη διοχετεύουν παραγωγικά.
VATA
Είναι μια δύναμη που αποτελείται από τα στοιχεία του αιθέρα και του αέρα, αποτυπώνοντας την κίνηση.
Οι τύποι Vata είναι δημιουργικοί και δραστήριοι. Τους αρέσει να ταξιδεύουν και να κάνουν νέες γνωριμίες.
Σε σωματικό επίπεδο τείνουν να είναι λεπτοί, η πέψη τους δεν καλή και παρουσιάζουν ευμετάβλητη όρεξη.
Εξίσου ευμετάβλητη είναι η διάθεση και τα συναισθήματα τους. Επί της ουσίας μιλάμε για ανθρώπους κυκλοθυμικούς.
Ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι η αϋπνία. Επίσης, έχουν χαμηλή ανοσία, γεγονός που τους κάνει να είναι επιρρεπείς στο κρυολόγημα. Λόγω του άγχους αντιμετωπίζουν διάφορα ψυχοσωματικά.
Το παν είναι η ισορροπία
Πρέπει να θυμόμαστε ότι όλοι είμαστε ένας συνδυασμός των τριών Doshas σε διαφορετικές αναλογίες ο καθένας μας.
Συνήθως, επικρατεί ένα Doshas ή το πολύ δύο. Ανάλογα με τον «τύπο» σας, ο ειδικός θα σας συστήσει την κατάλληλη διατροφή σε περίπτωση που έχει διαταραχθεί η ισορροπία σας. Τα ειδικά προγράμματα δεν περιλαμβάνουν μόνο τρόφιμα και βότανα, αλλά και αρώματα, χρώματα, μασάζ, αποτοξίνωση, γιόγκα και διαλογισμό.
Βεβαίως, αυτή η διαδικασία δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει ένα ευδιάκριτο τέλος, με την έννοια ότι πάντοτε υπάρχουν περιθώρια αυτοβελτίωσης. Άλλωστε, όπως λέει ένα ρητό, «ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο»!
Bιβλιογραφία:
Chopra Deepak (2007), Perfect Health, Three Rivers Press New York.
Elizabeth De Michelis, (2005), Α history of modern Yoga, Harmony.
Knut A. Jacobsen (2008), Theory and Practice of Yoga: Essays in Honour of Gerald James Larson, Motilal Banarsidass.