Θα μπορούσε ο τομέας της Θετικής Ψυχολογίας να αποτελέσει μοχλό στην εκπαίδευση για σχολεία που να επικεντρώνουν περισσότερο στη ευτυχία των παιδιών και την υγεία τους, παρά στις ακαδημαϊκές γνώσεις, τους στόχους και την πειθαρχεία;
Σίγουρα η εκπαίδευση δεν είναι ανεξάρτητη από τους ρυθμούς που κινείται γενικότερα το οικονομικό μας σύστημα ή η κοινωνία. Θα ήταν λάθος να αντιμετωπίζεται ως κάτι αυτόνομο η εκπαίδευση που εξαρτάται κυρίως από τις γνώσεις ή το εκπαιδευτικό επίπεδο των δασκάλων.
Όμως, εκτιμάται ότι υπάρχει ένα περιθώριο όπου εκεί μπορούν οι επιστήμονες της θετικής ψυχολογίας να δώσουν ιδέες και λύσεις για ένα σχολείο πιο χαρούμενο, πιο παραγωγικό και πιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των παιδιών.
Η ψυχολογία εμπλέκεται στην εκπαίδευση γενικά, ήδη από τη δεκαετία του ‘30 σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, οπότε η θεωρητική ενίσχυσή της με στοιχεία της θετικής ψυχολογίας θα είχε περισσότερο τη μορφή της αναβάθμισής της. Κι ας μην νομίσουμε ότι η ιδέα η εκπαίδευση να αποτελεί ένα μέσο ευτυχίας και ολοκλήρωσης για τον άνθρωπο είναι καινούρια. Ο Αριστοτέλης από την δική του κιόλας εποχή υποστήριζε ότι αυτός πρέπει να είναι ο στόχος.
Πώς συνδέεται η εκπαίδευση με τη θετική ψυχολογία;
Σύμφωνα με έρευνες οι δάσκαλοι αντιλαμβάνονται κι ίδιοι ότι η εκπαίδευση συνδέεται αναπόφευκτα με τη συναισθηματική υγεία και ευεξία των μαθητών. Μάλιστα, στην ιεραρχία των αναγκών για τη σωστή εκπαίδευση, η συναισθηματική υποστήριξη κατατάσσεται ίσως και ως προϋπόθεση για τη διαδικασία της γνώσης και της αφομοίωσης.
Έρευνα, του 2013, μάλιστα επιβεβαιώνει ότι η συναισθηματική υγεία των παιδιών σε μικρή ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη απόδοση στις μεγαλύτερες ηλικία. Με άλλα λόγια δηλαδή, η θετική εκπαίδευση δεν εστιάζει στην ψυχική υγεία του ατόμου, σε βάρος των ακαδημαϊκών γνώσεων, αλλά θέτει τις βάσεις και δίνει την ευκαιρία για πιο αποτελεσματική εκπαίδευση.
Η συζήτηση μέσα στην τάξη θεωρείται από τις βασικότερες πτυχές αυτής της προσπάθειας, συνδυαζόμενη συγκεκριμένα με ανάγνωση καθορισμένη από τον/την δασκάλα. Η μέθοδος αυτή εξασφαλίζει όχι μόνο ότι τα παιδιά θα είναι προετοιμασμένα για την επόμενη μέρα, αλλά και έτοιμα να συμμετέχουν σε ζωντανή συζήτηση.
Ευτυχής εκπαιδευτικός σημαίνει και ευτυχισμένοι μαθητές!
Το θέμα της θετικής εκπαίδευσης δεν αφορά μόνο τους μαθητές, αλλά και τους εκπαιδευτικούς. Είναι μέρος μάλιστα του γενικότερου στόχου η ευτυχία κι η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών. Ένας ευχαριστημένος εκπαιδευτικός μπορεί καλύτερα να μεταδώσει το μήνυμα ότι η γνώση είναι χαρά και δύναμη εν κατακλείδι.
Φυσικά, η ευτυχία ενός ανθρώπου – έτσι και του εκπαιδευτικού – δεν μπορεί να εξασφαλιστεί αν δεν εξεταστεί και το εισόδημά τους. Δεν είναι σίγουρα τυχαίο, όπως αποδεικνύει κι έρευνα, ότι οι δάσκαλοι εκείνοι που λαμβάνουν μικρότερο μισθό δεν είναι σε θέση να προσφέρουν την ίδια ψυχολογική υποστήριξη στην τάξη τους, σε σχέση με εκείνους που έχουν ικανοποιητικές απολαβές. Κι αν μη τι άλλο, αυτό είναι απόλυτα λογικό και επόμενο. Άρα ένα σύστημα που ενδιαφέρεται για την ψυχική υγεία και ευεξία των μαθητών και εκπαιδευτικών οφείλει σίγουρα αξιοπρεπείς μισθούς και σχέσεις εργασίας για να πετύχουν οι στόχοι.
Εξασκώντας τη συναισθηματική νοημοσύνη
Οι κοινωνικές και συναισθηματικές γνώσεις είναι θέματα που συνήθως προσπερνιόνται από τον ίδιο τον κορμό της εκπαίδευσης. Όμως οι γνώσεις αυτές είναι αναμφισβήτητα πολύτιμες και για το παρόν των παιδιών, αλλά και για το μέλλον τους, καθώς μπορούν να αποτελέσουν το μέσο βάσει του οποίου μπορούν να αποφευχθούν προβληματικές συμπεριφορές, αλλά και να προαχθούν η νοητική ισορροπία και ευεξία.
Συγκεκριμένα, τα παιδιά καταφέρνουν να:
- ανακαλύπτουν τις προσωπικές πηγές χαράς τους
- μαθαίνουν να εκφράζουν ευγνωμοσύνη
- εκφράζουν ελεύθερα τα συναισθήματά τους μέσα από την τέχνη, την κίνηση, το λόγο
- εκφράζουν τις χαρούμενες σκέψεις και αναμνήσεις τους
Πρόκειται για ένα κεφάλαιο που έχει ιδιαίτερο βάθος και πραγματικά μεγάλο περιθώριο έρευνας και ανάπτυξης. Εάν και εφόσον ένα σύστημα σκύψει με αφοσίωση πάνω στο πώς μπορεί να εισάγει με ολοκληρωμένο προγραμματισμό, που να καλύπτει όλες τις πτυχές της εκπαίδευσης, τη θετική ψυχολογία στα σχολεία, τότε μόνο κερδισμένη έχει να βγει η κοινωνία.
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
insta: dr_aggelikikoskeridou_official
Πηγές:
Connor-Greene, P.A. (2005). Fostering meaningful classroom discussion: Student-generated questions, quotations, and talking points. Teaching of Psychology, 32(3), 173-175. doi:10.1207/s15328023top3203_10
Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review 50(1), 370-396. doi:10.1037/h0054346
Seligman, M.E.P., Ernst, R.M., Gillham, J., Reivich, K., Linkins, M. (2009). Positive education: positive psychology and classroom interventions. Oxford Review of Education, 35(3), 293-311. doi:10.1080/03054980902934563
