Εάν ψάχνετε για έναν τουριστικό προορισμό εντός Ευρώπης, με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο σε όλα τα επίπεδα – αρχιτεκτονική, γαστρονομία, αισθητική – τότε επιλέξτε τη Λισαβόνα. Μία πόλη – χωνευτήρι πολιτισμών και ιδιότυπων λεπτομερειών, που το βλέμμα της είναι στραμμένο στον Ατλαντικό αλλά η καρδιά της χτυπάει στη Μεσόγειο.

Η πρωτεύουσα αυτή διεκδικήθηκε από πολλούς ανά τους αιώνες. Ρωμαίοι, Τεύτονες, Μαυριτανοί, Ισπανοί, Γάλλοι όλοι τους 'επιβιβάστηκαν' για λίγα χρόνια ή και δεκαετίες στη γωνιά αυτή της Πορτογαλίας όπου ιδιαίτερα η γεωγραφική της θέση και η μορφολογία της την έκανα ξεχωριστή. Βέβαια κι οι Πορτογάλοι ως γνωστόν υπήρξαν πρωτοπόροι εξερευνητές και φυσικά αποικιοκράτες, - όντας δυνατοί έμποροι – γεγονός που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει με έναν τρόπο τον ρου της ιστορίας της χώρας.

Πώς συνδέεται η ιστορική αναφορά της με το σήμερα;

Η Λισαβόνα είναι μία πολυπολιτισμική πόλη που ο πληθυσμός της είναι ένα μωσαϊκό ντόπιων, Αφρικανών, Βραζιλιάνων, Ασιατών από το Μακάο και Ινδών από την Γκόα. Δηλαδή από κατοίκους πρώην αποικιών των Πορτογάλων. Η μίξη αυτή των πολιτισμών είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Ιβηρικής χερσονήσου, τα ίχνη της όμως στη Λισαβόνα κρύβονται πίσω από κάθε γωνιά της, κάθε νότα της και κάθε της γεύση φυσικά.

Όταν κάποιος περπατήσει στους δρόμους της πόλης θα δει – με εξαίρεση την αραβική γειτονιά της Alfama – κτήρια που χτίστηκαν μετά τον μεγάλο σεισμό του 1755, έναν σεισμό που υπολογίζεται σήμερα στα 9 Ρίχτερ! Το πέρασμά του ήταν καταστροφικό, όμως οδήγησε σε μία εντυπωσιακή πραγματικά ανακατασκευή με ευθείς δρόμους και εντυπωσιακά καλοδιατηρημένα κτήρια.

Ωστόσο, τα διάφορα αρχιτεκτονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, που αναμφίβολα θα φωτογραφήσετε στη Λισαβόνα, δε συγκρίνονται με τους αναρίθμητους τόνους χρωμάτων των azulejos – πολύχρωμα κεραμικά πλακάκια – που κοσμούν την παλιά πόλη, τη γεύση τοπικών γλυκισμάτων, τη μυρωδιά των παραδοσιακών πιάτων που αν μη τι άλλο είναι συνυφασμένα με το ψάρι, αλλά και των ήχων από τα λαϊκά τραγούδια της χώρας. Κι όλα αυτά, όπως θα διαπιστώσετε, δεν είναι άλλο από τα ίχνη που άφησαν κι αφήνουν οι διάφοροι πολιτισμοί της.

Λίγα λόγια για το ταξίδι των αισθήσεων που ανοιχτόκαρδα χαρίζει η Λισαβόνα.

Αυτή η ιδιαίτερη πινελιά που έχει η κάθε πόλη είναι αυτή που συνήθως κουβαλάει ο ταξιδευτής μαζί του στην επιστροφή. Στην περίπτωση της Λισαβόνας την τιμή αυτή την έχουν – κατά την δική μου τουλάχιστον γνώμη – τα περίφημα azulejos που με μεγάλη μαστοριά τεχνίτες έχουν ‘ντύσει’ κτήρια της παλιάς πόλης. Πρόκειται για χειροποίητα κεραμικά πλακάκια η ονομασία, όπως και η τεχνική της κατασκευής των οποίων, προέρχεται από τους Άραβες. Συγκεκριμένα, η λέξη προκύπτει από αραβική al zulayj, που σημαίνει, τι άλλο, «γυαλισμένη πέτρα».

Αν και η τεχνική της παρασκευής τέτοιων πλακιδίων μετράει αρκετούς αιώνες πίσω, μόλις τον 18ο και 19ο αιώνα η μόδα ήρθε να συστήσει τη διακόσμηση ολόκληρων επιφανειών και προσόψεων κτηρίων με τα εν λόγω πλακίδια. Οι παραστάσεις, τα σχέδια και οι χρωματικές επιλογές είναι ατελείωτες και καθόλα εντυπωσιακές.

Από την λίστα αυτή δεν μπορούμε να παραλείψουμε την ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία πιάτων που προσφέρουν τα ντόπια μαγαζιά. Τα petiscos, αρχικά, έχουν χαρακτηριστεί ως η απάντηση στα ισπανικά tapas. Πρόκειται για παναρισμένα σνακ, συνήθως τηγανιτά, που θυμίζουν με κροκέτες. Η γέμιση ανάμεσα σε άλλα κάνει τη διαφορά, γι’ αυτό σας προτείνουμε εκείνα με τον μπακαλιάρο. Θα βρείτε όμως και με ελιά, με χταπόδι ή απλό με ψωμί. Ωστόσο το ψάρι – και ιδιαίτερα ο μπακαλιάρος – εδώ έχει την τιμητική του.

Η Λισαβόνα υπήρξε η πόλη που γίνονταν κατ’ εξοχή ο παστός μπακαλιάρος, ως απάντηση στο πρόβλημα της διατήρησης του ψαριού. Λέγεται μάλιστα, ως ένδειξη σχέσης και διατριβής με το είδος, ότι  υπάρχει μία συνταγή με μπακαλιάρο για κάθε μέρα του χρόνου! Εδώ φτιάχνεται και η αυθεντική σος που συχνά συνοδεύει τα θαλασσινά, η Bulhao Pato η οποία παρασκευάζεται με κόλιανδρο, σκόρδο, λευκό κρασί και λεμόνι.

Χαρακτηριστικό πιάτο της κουζίνας τους είναι επίσης τα τηγανιτά φασολάκια τεμπούρα, όπου τεμπούρα βλέπε μία τεχνική τηγανίσματος – παναρίσματος που την διέδωσαν οι Πορτογάλοι στους Ιάπωνες περίπου τον 16ο αιώνα.

Η Λισαβόνα επίσης τιμά και το ρύζι. Συνολικά η χώρα είναι η νούμερο ένα στην κατανάλωση ρυζιού ανά κάτοικο στην Ευρώπη, γεγονός που σημαίνει ότι τα μενού συχνά περιλαμβάνουν πολλά πιάτα με ρύζι. Συνήθως είναι υγρά πιλάφια που μοιάζουν με σούπα, όπως στο arroz de marisco, ένα πιάτο που θυμίζει στιφάδο ψαριού με μπόλικο ρύζι.

Στα pastelerias (καφέ – ζαχαροπλαστεία) θα βρείτε φρεσκοστυμμένους χυμούς με τροπικά φρούτα που θυμίζουν περισσότερο Βραζιλία παρά Μεσόγειο. Από τα γλυκά ξεχωρίζουν τα pasteis de nata, εμπνευσμένα ταρτάκια βανίλιας με καραμελωμένη επίστρωση. Δύσκολα μένεις στο ένα...

Στην περιήγηση των αισθήσεων διακριτή θέση έχουν τα fados, όχι μόνο για τους τουρίστες αλλά και για τους ντόπιους πολύ περισσότερο. Τα fados είναι λαϊκά τραγούδια της χώρας που ερμηνεύονται από δεξιοτέχνες τραγουδιστές είτε στους δρόμους της πόλης, είτε υπό την σκέπη των casa de fados. Ξεχωρίζουν για την έντονη μελαγχολία που εκφράζουν. Μιλούν για τη θάλασσα, τη ζωή των φτωχών γι’ αυτό κι οι ρίζες τους πλέκονται ανάμεσα στη μουσική των σκλάβων της Αφρικής, των Πορτογάλων ναυτών και των Αράβων.

Τα fados είναι συνώνυμα στην λαϊκή αντίληψη με μια ακόμα λέξη που ίσως ηχεί οικεία ακόμη και στα δικά μας αυτιά. Το saudade, που η σπουδαία ερμηνεύτρια Cesaria Ivora φρόντισε με το ομώνυμο τραγούδι της να το κάνει ευρέως γνωστό. Σημαίνει ένα είδος προσμονής, αλλά και νοσταλγίας, μαζί με πόνο, ευτυχία και αγάπη. Μια λέξη που μπορεί να πει πολλά ίσως για όλους τους λαούς που έχουν βιώσει ιστορικά τον ξεριζωμό, την απουσία των ανδρών από τα σπίτια τους, αλλά και την ελπίδα.

Ποια είναι τα must see αξιοθέατα της όμορφης Λισαβόνας;

Για να κατανοήσετε τη γεωγραφία της πόλης θα ξεκινήσουμε από ένα όχι τόσο ιστορικό ή παλιό έργο, αλλά από μία τεχνολογική επιτομή, την κρεμαστή Γέφυρα της 25ης Απριλίου. Η γέφυρα αυτή λοιπόν διαπερνά τον ποταμό Τάγο, στις βόρειες όχθες του οποίου είναι χτισμένη η Λισαβόνα, και την ενώνει με την πόλη Almada που βρίσκεται αντίκρυ.

Σε ομορφιά φτάνει τη διάσημη Golden Gate του Σαν Φρανσίσκο, καθώς μοιάζει αρκετά στο σχέδιο και στο χρώμα. Εγκαινιάστηκε το 1966, ενώ πλατφόρμα για τις ανάγκες μεταφοράς με τρένο προστέθηκε 33 χρόνια αργότερα. Το συνολικό της μέγεθος είναι 2.277 μέτρα. Υπάρχει όμως ακόμα μία η γέφυρα με το όνομα του μεγάλου εξερευνητή Βάσκο ντα Γκάμα, η οποία αν και πολύ μεγαλύτερη σε μήκος, δείχνει απλά λιγότερο εντυπωσιακή λόγω της διαφορετικής της μορφής.

Μέσα στην πόλη της Λισαβόνας δεσπόζει η Λεωφόρος της Ελευθερίας γύρω από την οποία στοιχίζονται μέρη ορόσημα της πόλης. Πρόκειται για την κεντρικότερη λεωφόρο με ένα μεγάλο στολισμένο με μαστοριά πεζοδρόμιο, ενώ είναι διακοσμημένη με διάσπαρτους κήπους. Νοτιοανατολικά της λεωφόρου βρίσκεται η πλατεία Restauradores που είναι αφιερωμένη στην αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της χώρας από τους Ισπανούς, το 1640, έπειτα από 60 χρόνια κατοχής.

Στην βορειοδυτική πλευρά της λεωφόρου υπάρχει η κυκλική πλατεία Marquis of Pombal Square και πίσω της το πάρκο Eduardo VII, του Άγγλου βασιλιά, η επίσκεψη του οποίου το 1902 στην πόλη συνδέθηκε με τη σύσφιξη των σχέσεων των δύο χωρών.

Στην κορυφή της Αλφάμα, της πολυδαίδαλης γειτονιάς της πόλης δεσπόζει το κάστρο του Αγίου Γεωργίου. Δε γίνεται να μην το δείτε και δε γίνεται να μην το επισκεφτείτε. Στην εποχή των Αράβων της Ιβηρικής το κάστρο χρησιμοποιούνταν ως βασιλική κατοικία. Το 1147 όμως το κατέλαβε ο πρώτος βασιλιάς της Πορτογαλίας Afonso Henriques με την αρωγή βορειοευρωπαίων σταυροφόρων. Προς τιμή της συνεργασίας στο κάστρο δόθηκε το όνομα του προστάτη αγίου της Αγγλίας.

Αν και ο σεισμός του 1755 άφησε έντονα τα ίχνη του και στο κάστρο, σημαντικό μέρος του συνεχίζει ακόμη να φυλάει την πόλη. Ανεβείτε στους πύργους του και απολαύστε την μαγική θέα της πόλης.

Στη δεξιά όχθη του ποταμού Τάγο, στην περιοχή Belem, υπάρχει ένα μνημείο έμβλημα της Εποχής των Μεγάλων Ανακαλύψεων, ο Πύργος Μπελέμ ή Torre de Belem. Χτίστηκε το 1515 ως οχύρωμα της πόλης και στην αρχιτεκτονική του γραμμή κυριαρχούν μαυριτανικές επιρροές. Η θέα από το εσωτερικό του φρουρίου είναι πανοραμική και φυσικά εκπληκτική.

Στην ίδια περιοχή, και καθόλου τυχαία, υπάρχει το επιβλητικό Μνημείο των Εξερευνήσεων. Βρίσκεται στην εκβολή του ποταμού, στο σημείο από όπου τα πλοία αναχωρούσαν για τις άγνωστες χώρες. Πάνω στο μνημείο στέκονται 33 αγάλματα σημαντικών εξερευνητών, χαρτογράφων, καλλιτεχνών, επιστημόνων αλλά και φυσικά ιεραποστόλων.

Η λίστα φυσικά δεν τελειώνει εδώ. Εμπλουτίζεται όσο το ταξίδι συνεχίζει. 

Γράφει η Dr Angel,

Αγγελική Κοσκερίδου

Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist

Doctor of Naturopathic Medicine

MSc c. Health Psychology

www.AggelikiKoskeridou.com

insta: dr_aggelikikoskeridou_official 

Tweet