Συνήθως, όταν εξετάζουμε πόσο ωφέλιμη ή βλαπτική είναι μια διατροφή, μιλάμε για τις συνέπειες που έχει στην υγεία μας. Επ΄αυτού έχουν γραφτεί εκατομμύρια άρθρα και έχουν ξοδευτεί τόνοι μελάνι.
Στις μέρες μας δεν αρκεί αυτή η προσέγγιση και χρειάζεται να εξετάσουμε το περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα που έχει η κάθε δίαιτα. Δυστυχώς, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αυτό δεν είναι πολυτέλεια αλλά αντικειμενική ανάγκη, τουλάχιστον για όσους έχουν τέτοιου είδους ανησυχίες.
Την απάντηση σε αυτόν τον προβληματισμό ήρθε να δώσει -με αρκετή επιστημονική επάρκεια- μια παγκόσμια έρευνα που διεξήγαν ερευνητές του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς. Τα συμπεράσματα της ήταν αναμενόμενα, ωστόσο, έχουν άλλη αξία όταν επιβεβαιώνονται από επιστήμονες. H μελέτη αυτή δημοσιεύτηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό ''Gloval Environmental Change'' που ασχολείται με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Τα ευρήματα της δείχνουν ότι μια δίαιτα ολικής χορτοφαγίας (vegan) θα ήταν λιγότερο βλαπτική για το περιβάλλον. Θετικά αποτελέσματα θα είχαν κι άλλες δίαιτες, ανάλογα με το πόσο θα μείωναν την κατανάλωση κρέατος.
Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, οι ειδικοί του ΟΗΕ προειδοποίησαν σε μια έκθεσή τους ότι είναι αναγκαίο να αλλάξουμε τις διατροφικές συνήθειές μας για να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή.
Τώρα, οι επιστήμονες του πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς έγιναν πολύ πιο συγκεκριμένοι, μελετώντας τις επιπτώσεις που θα είχαν εννέα διαφορετικές δίαιτες (από μια διατροφή χωρίς καμία ζωική πρωτεΐνη, μέχρι μια διατροφή που περιλαμβάνει έξι ημέρες κρέας και μόνο μία ημέρα χωρίς κρέας την εβδομάδα). Οι ερευνητές εξέτασαν τα στοιχεία από140 χώρες, για τις οποίες ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) διαθέτει αξιόπιστα δεδομένα όσον αφορά το διατροφικό τους ισοζύγιο.
''Η στροφή προς τις δίαιτες που επικεντρώνονται στα λαχανικά είναι ουσιώδους σημασίας προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι" του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας.
Εάν οι 140 χώρες που μελετήθηκαν υιοθετούσαν μια διατροφή παρόμοια με εκείνη των αναπτυγμένων χωρών του ΟΟΣΑ, αυξάνοντας δηλαδή σημαντικά την κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, το ανθρακικό αποτύπωμα κατά κεφαλή θα αυξανόταν κατά 135%. Αντιθέτως, μια διατροφή αυστηρής χορτοφαγίας θα μείωνε κατά 70% το ανθρακικό αποτύπωμα ανά κάτοικο.
Το Ανθρακικό Αποτύπωμα υπολογίζει το σύνολο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου οι οποίες προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο ή από ένα παραγόμενο προϊόν. Το αποτύπωμα λαμβάνει υπόψη και τα έξι αέρια του θερμοκηπίου του Πρωτοκόλλου του Κυότο: Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), Μεθάνιο (CH4), Μονοξείδιο του Αζώτου (N2O), Υδροφθοράνθρακες (HFCs), Υπερφθοράνθρακες (PFCs) και Εξαφθοριούχο θείο (SF6).
Βέβαια, σε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υποσιτισμού, ίσως είναι πολυτέλεια να μιλήσεις για vegan ή vegeterian διατροφή. Για αυτές τις περιπτώσεις, εξετάστηκαν κάποιες πιο ευέλικτες δίαιτες, που περιλαμβάνουν την κατανάλωση μικρών ψαριών ή μαλακίων. Και αυτές οι δίαιτες μπορούν να συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Εκτός από την ολική χορτοφαγία (vegan), η έρευνα εξέτασε κατά σειρά τις επιπτώσεις που θα είχε μια vegan διατροφή κατά τα δύο τρίτα, μια vegan διατροφή κατά το ένα τρίτο, η χορτοφαγία που περιλαμβάνει αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα (vegeterian), η ψαροφαγία (μοναδική πηγή πρωτεΐνης τα ψάρια), μια διατροφή χωρίς κόκκινο κρέας, μια διατροφή χωρίς γαλακτοκομικά προϊόντα, μια διατροφή με λίγο κόκκινο κρέας και στην τελευταία θέση μια δίαιτα κατά την οποία έξι στις επτά ημέρες περιλαμβάνουν κρέας.
Οι επτά πρώτες δίαιτες θα μείωναν το παγκόσμιο ανθρακικό αποτύπωμα, εφόσον τις υιοθετούσαν και οι 140 χώρες. Αντιθέτως, οι δύο τελευταίες θα το αύξαναν.
Το κρέας που προέρχεται από βοοειδή έχει το μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα. Κατά μέσο όρο, κάθε μερίδα κόκκινου κρέατος έχει 316 φορές μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα από τα λαχανικά, 125 φορές μεγαλύτερο από τους ξηρούς καρπούς και τα σιτηρά και 40 φορές μεγαλύτερο από τη σόγια.
Παρόλο που η χορτοφαγική διατροφή απαιτεί προφανώς την κατανάλωση νερού, η έρευνα κατέληξε στο εκπληκτικό συμπέρασμα ότι η κατανάλωση κρέατος επηρεάζει δυσμενώς και το υδατικό αποτύπωμα (όχι τόσο όσο το ανθρακικό αποτύπωμα, αλλά πάντως το επηρεάζει).
Το υδατικό αποτύπωμα είναι ένας δείκτης κατανάλωσης νερού, ο οποίος λαμβάνει υπόψη τόσο την άμεση όσο και την έμμεση κατανάλωση γλυκού νερού. Μία λογική εξήγηση είναι ότι οι ζωοτροφές απαιτούν τεράστιες ποσότητες νερού.
Πηγή: ''Gloval Environmental Change''
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology