Σίγουρα δε χρειάζεται να είναι κανείς fashionista ή τακτικός αναγνώστης των περιοδικών της μόδας για να αντιληφθεί το ρόλο που παίζει η εμφάνισή μας στην καθημερινότητα. Τα ρούχα που επιλέγουμε στέλνουν αναμφισβήτητα ισχυρά μηνύματα στο περιβάλλον μας για το ποιοι είμαστε, είναι η εικόνα που θέλουμε να δείξουμε.
Ωστόσο, πόσοι από εμάς κατανοούμε την ψυχολογία του τρόπου με τον οποίο κάποιος στο δρόμο ή το γραφείο ερμηνεύει τις επιλογές της ντουλάπα μας και πώς αυτή η εντύπωση μπορεί να διαφέρει από αυτή που πιστεύουμε ότι τους μεταφέρουμε;
Σειρά ψυχολογικών ερευνών έχουν αποκαλύψει την πραγματική επίδραση των επιλογών ένδυσης στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και κρίνουμε ο ένας τον άλλον, με πειράματα που δείχνουν κάποια ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Αποκαλύπτουν ακόμη και το πώς οι λεπτές λεπτομέρειες σε ένα φόρεμα μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά μας να προσελκύσουμε έναν/μία σύντροφο.
Αψηφούν τα στερεότυπα
Αν μάλιστα νομίζετε ότι το θέμα της εμφάνισης, και συγκεκριμένα της μόδας, είναι κάτι που αφορά μόνο τις γυναίκες, κάνετε λάθος. Οι έρευνες δείχνουν ότι το θέμα αυτό αφορά ιδιαίτερα και τους άνδρες. Κόντρα μάλιστα στα στερεότυπα, οι άνδρες αποδεικνύονται πιο συνειδητοποιημένοι ως προς την αίσθηση της εμφάνισής τους και πώς αυτή γίνεται αντιληπτή στο γενικό περιβάλλον.
Για ποιο λόγο μπορεί να αφορά κάποιον το θέμα της εμφάνισης; Μα είναι απλό. Είτε το επιλέγουμε είτε όχι, θα βρεθούμε σε πολλές καταστάσεις που η εμφάνισή μας θα παίξει (ή έχει ήδη παίξει) έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο για τη συνολική μας εικόνα.
Επομένως, πρέπει να κατανοήσουμε τη σημασία των επιλογών ένδυσης ανεξάρτητα από το φύλο μας. Είτε είστε άνδρας είτε γυναίκα, οι επιλογές της μόδας μπορούν να επηρεάσουν τόσο την εικόνα του εαυτού σας, όσο και την εντύπωση που μεταφέρετε στους άλλους και με τη σειρά τους, τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται προς εσάς.
Έτσι λοιπόν μπορεί να επηρεαστεί μία συνέντευξη για θέση εργασίας, ένα προσωπικό ραντεβού ή ακόμα και οι σχέσεις σας σε ένα χαλαρό περιβάλλον, όπως θα μπορούσε να είναι το γυμναστήριο.
Σε αυτό το άρθρο, εξετάζουμε το αποτέλεσμα που οι επιλογές μόδας μας σήμερα μπορούν να έχουν στη ζωή μας και πώς οι ασυναίσθητες επιλογές ένδυσης ερμηνεύονται από τους γύρω μας.
Γιατί τα ρούχα έχουν σημασία: τι λέει η ντουλάπα σου για σένα
Τα ρούχα δεν ήταν πάντοτε μία σοβαρή επιρροή για την «αφήγηση» των προσωπικοτήτων μας όπως είναι σήμερα. Η εξέλιξη της κοινωνίας σε όλα τα επίπεδα έχει προφανώς επηρεάσει και το ζήτημα της ένδυσης. Στους πρώτους πολιτισμούς ο βασικός σκοπός της ένδυσης ήταν να μας κρατήσει ζεστό και όσο το δυνατό στεγνό. Σήμερα, η θέρμανση ζεσταίνει τα σπίτια μας, μειώνοντας την εξάρτησή μας από τα ρούχα μόνο για να μας βοηθήσει να επιβιώσουμε.
Τα ρούχα έχουν αναπτυχθεί από ένα πρακτικό πλεονέκτημα σε έναν κοινωνικό δείκτη: επηρεάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας. Μας βοηθούν να το βλέπουμε υπό το πρίσμα που θέλουμε να είμαστε, και επίσης να αποπνέουμε τις προσωπικότητες και την κοινωνική μας θέση.
Σε πολλές κοινωνίες, η αισθητική ενός φορέματος ενσωματώνει τον προσωπικό πλούτο και γούστο. Σε σχετική έρευνα παρατηρήθηκε μάλιστα ότι, καθώς μια χώρα εισέρχεται σε ύφεση και υιοθετεί αυστηρές συνήθειες στις δαπάνες, οι γυναίκες συχνά δείχνουν προτίμηση στα μακρύτερα φορέματα. Αντίθετα, σε περιόδους ευημερίας, τείνει να συμβαίνει το αντίθετο, καθώς προτιμώνται...μικρότερες διαστάσεις.
Η ανάπτυξή μας ως είδος, σε βάθος εκατομμυρίων ετών, αποτελεί τη δεύτερη βασική επίδραση στο θέμα της αισθητικής της εμφάνισής μας. Όπως συμβαίνει με πολλά ζώα, η έννοια της μαζικής επιλογής στην εξελικτική ψυχολογία υποδηλώνει ότι η συμπεριφορά μας καθορίζεται από τις προσπάθειές μας να βρούμε έναν σύντροφο και να αναπαράγουμε.
Σύμφωνα με τη θεωρία της σηματοδότησης, ένα αρσενικό παγώνι θα εμφανίσει τον εκπληκτικό συνδυασμό των κρυμμένων φτερών σε μια τελετουργία για να προσελκύσει ένα θηλυκό. Τέτοιες τελετουργίες ποικίλλουν από είδος σε είδος.
Στους ανθρώπους, η ικανότητά μας να δημιουργούμε και να φοράμε ρούχα μας δίνει ένα ισοδύναμο πλεονέκτημα να μπορούμε να διακρίνουμε τον εαυτό μας από ένα πλήθος και να επιδείξουμε την ατομικότητά μας σε μια προσπάθεια να βρούμε έναν σύντροφο. Αντίθετα, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ρούχα και για να ενταχθούμε σε ένα πλήθος και να κρύψουμε την ατομικότητά μας με μια στολή.
Ντύσιμο για να εντυπωσιάσετε;
Εκτός από το παρωνύμιο του "dressing to impress" τι γνωρίζουμε για την ψυχολογία των επιλογών ενδυμάτων σε ένα ραντεβού;
Πρώτον, ας εξετάσουμε την ιδέα του πώς προσπαθούμε να "εντυπωσιάσουμε" τους πιθανούς συντρόφους μας.
Μια μελέτη του Joseph Benz στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα έθεσε ερωτήματα σε 90 άνδρες και γυναίκες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο πείσουν πιθανούς συντρόφους τους σε ραντεβού. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι και τα δύο φύλα τείνουν να χρησιμοποιούν κάποια τεχνάσματα σε ένα ραντεβού, αλλά για διαφορετικούς σκοπούς.
Οι άντρες βρέθηκαν να προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τις συνοδούς τους υπογραμμίζοντας την ασφάλεια που θα μπορούσαν να προσφέρουν - για παράδειγμα, υπερβάλλοντας την οικονομική τους θέση – προσπαθώντας να επιδείξουν ετοιμότητα για δέσμευση.
Οι γυναίκες, από την άλλη, ήταν παραπλανητικές όσον αφορά την εικόνα του σώματός τους, υπερβάλλοντας τα φυσικά χαρακτηριστικά σε μια προσπάθεια να φαίνονται πιο ελκυστικά για την ημερομηνία τους. Και στις δύο περιπτώσεις, τα ρούχα μπορούν να διαδραματίσουν ένα ρόλο σε αυτό το τελετουργικό της εξαπάτησης.
Ένα το χρώμα, πολλά τα μηνύματα
Ένας άλλος παράγοντας στις επιλογές ένδυσης είναι ο τρόπος με τον οποίο τα αρσενικά και τα θηλυκά αντιλαμβάνονται και ερμηνεύουν διαφορετικά χρώματα.
Σε ένα πείραμα, οι ερευνητές φωτογραφίζουν ανθρώπους σε διαφορετικά έγχρωμα ρούχα και στη συνέχεια ζητούν από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την ελκυστικότητα των ανθρώπων στις φωτογραφίες που προκύπτουν. Διαπίστωσαν ότι το χρώμα των ενδυμάτων επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άντρες εκτιμούν την ελκυστικότητα τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, καθώς και πώς οι γυναίκες αξιολογούν την ελκυστικότητα των ανδρών. Ενδιαφέρον όμως είναι ότι το χρώμα της ένδυσης δεν επηρέασε την κρίση των γυναικών σε άλλες γυναίκες.
Φυσικά, το χρώμα των ενδυμάτων απέχει πολύ από τον μοναδικό παράγοντα που χρησιμοποιείται στην κρίση ενός ατόμου βασισμένου σε ρούχα.
Ο Timothy Brown και οι συνεργάτες του στο Τμήμα Ψυχολογίας του πανεπιστημίου Old Dominion εξέτασαν την επίδραση των ενδυμάτων στην κρίση των φοιτητών για την ελκυστικότητα και την αρρενωπότητα ή τη θηλυκότητα των ανθρώπων.
Ο Brown βρήκε ότι και στα δύο φύλα, στη στάση του σώματος και στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι κινούνταν επηρέασαν τις αντιλήψεις για την ανδρικότητά τους ή τη θηλυκότητά τους, πράγμα που ήταν εγγενώς συνδεδεμένο με την κρίση της ελκυστικότητάς τους.
Συγκεκριμένα στα αρσενικά, τα σφιχτά συναρμολογημένα ρούχα σε αντίθεση βοήθησαν να οδηγήσουν σε αντιλήψεις αυξημένης αρρενωπότητας σε σχέση με εκείνους που φορούσαν φαρδιά ενδύματα.
Φυσικά, πολλά από τα ευρήματα από την έρευνα για την ψυχολογία των επιλογών μόδας και ενδυμάτων εξαρτώνται από τις πολιτιστικές αξίες της κοινωνίας στην οποία ζει κάποιος.
Είναι μόνο τη ένδυση;
Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η επιπολαιότητα των επιλογών ένδυσης σπάνια είναι ο μοναδικός καθοριστικός παράγοντας για τον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτοί οι άνθρωποι: Η μελέτη του Brown για την ένδυση και την ελκυστικότητα έδειξε την επιρροή της γλώσσας του σώματος εκτός από τις επιλογές ένδυσης. Και για όσους από εμάς έχουν περιορισμένη αίσθηση της μόδας, όπως προειδοποίησε ο Άγγλος συγγραφέας William Hazlitt, "Αυτοί που κάνουν το φόρεμά τους ένα κύριο μέρος του εαυτού τους, γενικά, δεν θα έχουν μεγαλύτερη αξία από το φόρεμά τους".
Βιβλιογραφία:
Brown, T.A., Cash, T.F. and Noles, S.W. (1986). Perceptions of Physical Attractiveness Among College Students: Selected Determinants and Methodological Matters. Journal of Social Psychology. 126(3). 305-316.
Roberts, S.C., Owen, R.C. and Havlicek, J. (2010). Distinguishing between perceiver and wearer effects in clothing color-associated attributions. Evolutionary Psychology. 8(3). 350-364.
Solomon, M.R. and Schopler, J. (1982). Self-Consciousness and Clothing. Personality and Social Psychology Bulletin. 8(3). 508-514.
Benz, J.J., Anderson, M.K., Miller, R.L. (2005). Attributions of Deception in Dating Situations. The Psychological Record. 55. 305-314.
Γράφει η Dr Angel,
Αγγελική Κοσκερίδου
Holistic Doctor – Counseling Psychotherapist
Doctor of Naturopathic Medicine
MSc Health Psychology
insta: dr_aggelikikoskeridou_official
